Hình ảnh những cây mai vàng khoe sắc màu vàng ngày tết chắc hẳn nhiều người không biết để ra hoa nhiều vào đẹp thì người trong mai sẽ phải ngắt hết tất cả lá của cây để cây hoa mái có thể ra hoa và tập trung tất cả các chất dinh dưỡng để hoa mai nở nhiều và đẹp nhất. Tương tự trong cuộc sống cũng vậy bạn sẽ phải trải qua những khó khăn vất vả thì mới có được thành công chứ không phải thành công nó tự đến với bạn mà bạn không hề làm gì. Dưới đây là phần dàn ý chi tiết hướng dẫn cho đề văn nghị luận về tư tưởng đạo lí của học sinh lớp 9. Dàn ý có trình bày rõ ràng và cụ thể từ mở bài cho đến phần giải thích, bàn luận, dẫn chứng, kết bài… Mong rằng nó sẽ giúp ích được cho các bạn học sinh trong quá trình học và làm bài.
Các bài viết về chủ đề Tư tưởng đạo lí được quan tâm trên THCS Lao Bảo:
Sau một thời gian dài được làm quen, tiếp xúc và luyện tập với nhiều thể loại tập làm văn khác nhau, chắc hẳn mỗi bạn học sinh chúng ta sẽ tự mình thấy rằng mình viết tốt thể loại nào và thể loại nào là khó khăn đối với mình. Có bạn có thể thấy khó ở văn thuyết minh nhưng lại có thế mạnh ở văn tự sự. Có bạn thấy mạnh ở văn biểu cảm nhưng văn miêu tả lại khó khăn… Mỗi người có một suy nghĩ, đánh giá khác nhau, nhưng hầu như các bạn đều thấy có một thể loại vô cùng khó: đó chính là nghị luận xã hội, đặc biệt là nghị luận về một tư tưởng đạo lí. Để có thể làm được bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí hay, đầy đủ, không chỉ phải có kiến thức về vốn từ, có sự hiểu biết đời sống mà phải có khả năng phân tích và lựa chọn dẫn chứng, lí lẽ… Nếu như hiện tượng xã hội thì khá dễ tìm ý thì với các tư tưởng đạo lí, sẽ có những tư tưởng ẩn sâu trong câu chữ, nếu không cẩn thận thì rất có thể xác định sai vấn đề, từ đó mà bài viết sẽ lệch hẳn theo hướng đó. Vì thế, để có thể giúp các em phần nào trong quá trình làm quen và luyện tập với dạng văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, tôi đã đưa ra một dàn ý mẫu, nghị luận về câu nói cụ thể sau: “Không có nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai.” Hi vọng rằng nó sẽ giúp ích được phần nào cho các em học sinh, đặc biệt là lớp 9 trong quá trình học tập.
Dàn ý Nghị luận về một tư tưởng đạo lí lớp 9
I, MỞ BÀI
Dẫn dắt giới thiệu vấn đề nghị luận đề bài yêu cầu theo cách trực tiếp hoặc gián tiếp tuỳ chọn: Nghị luận về câu nói “Không có nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai”.
Ví dụ:
Mở bài số 1: Mỗi chúng ta, là con người thì ai cũng muốn được thành công trong cuộc sống. Con đường đến với ngọn núi chiến thắng ấy có nhiều lối đi khác nhau tuỳ thuộc vào cách mỗi người lựa chọn. Nhưng, tất cả đều có điểm chung: chúng ta đều phải trải qua nỗi đau và khó khăn. Điểm chung ấy làm tôi bất giác nghĩ đến câu nói: “Không có nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai.”
Mở bài số 2: Nếu có một ngày, bốn mùa luân chuyển không còn cái sắc lá thay đổi đặc trưng mà vĩnh viễn lá vẫn xanh, hoa vẫn khoe sắc thắm thì liệu bạn còn thấy thích chúng hay không? Với tôi thì không bởi cái đặc biệt của đất trời chính là sự đổi sắc của lá, lá rụng về cội để mang tới một diện mạo mới cho cây, giống như ai đó đã từng nói: “Không nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai.” Đó không chỉ đơn giản là quy luật của Tạo hoá mà đó còn ẩn chứa cả quy luật trong đời mỗi người.
II, THÂN BÀI
Giải thích câu nói
Nghĩa đen: “Không có nỗi đau rứt lá, sao làm nổi nhành mai”, câu nói đã nói đến một hiện thực mà ta vẫn luôn biết rõ, vẫn thường thấy trong đời sống thường ngày. Để có được những bông hoa mai vàng rực rỡ khiến lòng người ngất ngây và đắm say, cây mai đã phải chấp nhận trải qua nỗi đau giã từ những chiếc lá xanh tươi của mình. Bỏ đi một phần cơ thể để có thể vươn lên vào một ngày mai, trở nên rạng rỡ và xinh đẹp nhất, cây mai đã kiên cường làm được điều đó.
Nghĩa bóng: Nhưng nếu chỉ đơn giản là nói đến cảnh mai trút lá thì câu nói ấy đã không khiến nhiều người phải ghi nhớ, yêu thích. Nỗi đau rứt lá ấy, chính là đau đớn, là những vấp ngã, những thử thách chông gai trên đường đời. Nhành mai khoe sắc thắm ngày xuân là thành quả, là kết quả mà ta luôn mong muốn. Mượn hình ảnh về việc trút bỏ lá của cây hoa mai, sử dụng lối nói ẩn dụ, câu nói ngắn gọn đơn giản nhưng đã mang đến cho mỗi chúng ta một bài học quý giá về mối quan hệ chặt chẽ biện chứng giữa khó khăn và thành công: Để có thể bước tới đài vinh quang chiến thắng, chạm tay vào vòng nguyệt quế, mỗi chúng ta phải cố gắng nỗ lực vượt lên trên khó khăn, bước qua những nỗi đau, những vật cản trên chặng đường dài.
Bàn luận vấn đề
Trên chặng đường dài của cuộc đời, mỗi chặng đường ta đi, chẳng có cái nào là trải hoa hồng hay thảm nhung êm ái. Đó vốn dĩ đã trở thành quy luật của cuộc sống. Một cánh cửa mở ra lại là một bức tường chờ đợi ta tìm cách vượt qua. Những thử thách luôn chờ đợi ta, như một khối rubik không ngừng xoay chiều, biến đổi. Một lần xoay là một lần khó khăn xuất hiện.
Dẫn chứng: Ngày còn bé, ta đã vấp ngã không biết bao lần mỗi khi chập chững tập đi. Chẳng ai là thành công với những nét chữ nhỏ xinh đạt yêu cầu trong lần đầu cầm bút. Mọi thứ ta đang thành thạo, mọi điều ta đang làm, tưởng chừng như quen thuộc và đơn giản biết bao lại là thành quả của vô số lần thất bại, gặp khó khăn.
Một lần vấp ngã, ta lại có thêm động lực hơn nữa để cố gắng, niềm tin càng thêm mãnh liệt, ý chí càng thêm kiên định. Bởi con người luôn có tính thích chinh phục. Họ luôn muốn thành công. Nỗi đau và vấp ngã sẽ làm cho tính kiêu hãnh, lòng tự trọng của họ bị tổn thương và quyết tâm trong họ sẽ nổi dậy mạnh mẽ hơn nữa. Và đôi khi, không chỉ có lòng quyết tâm mà còn cần cả một chút can đảm và sự táo bạo nữa. Khi đối mặt với khó khăn, bạn chính là một người lính đối diện với kẻ thù. Chỉ có duy nhất 2 lựa chọn: hoặc là đầu hàng, hoặc là tiến lên mà thôi. Bởi vậy, lựa chọn tiến lên, bản thân bạn cũng phải có lòng dũng cảm.
Dẫn chứng: Thomas Edison đã thất bại gần 1000 lần để rồi bền bỉ đạt được thành công, mang tới ánh sáng nhân tạo đầy văn minh cho nhân loại.Leonardo da Vinci – hoạ sĩ nổi tiếng người Ý đã khiến chúng ta phải thán phục trước sự kiên trì của ông khi vẽ đi vẽ lại một quả trứng hàng trăm, hàng nghìn lần để rồi ông có thể phác hoạ mọi vật ở nhiều góc độ khác nhau. Picasso đã đánh liều dùng hết 15 đồng bạc cuối cùng trong người mình để đánh cược với vận may. Ông đã dùng số tiền ấy thuê người đến các cửa hàng tranh để hỏi 1 câu rằng: “Ở đây có bán tranh của Picasso không?” Chính sự táo bạo ấy đã khiến ông chiến thắng, trở nên nổi tiếng, là một hoạ sĩ lừng danh….
Có lẽ, khi thành công, ta sẽ nhận được những thứ như quyền lực, tiền bạc, địa vị… nhưng có một thứ tuyệt vời hơn cả, một thứ mà ai cũng đều có trong tay mình: đó là những bài học kinh nghiệm quý báu, là món quà mà ta nhận được. Bởi sau mỗi lần đau đớn hay thất bại, con người ta thường sẽ có xu hướng tìm kiếm lí do vì sao và biện pháp khắc phục.
Dẫn chứng: Cả thế giới đã ngả mũ cúi mình khiêm nhường trước một đất nước Nhật Bản đứng lên sau thảm hoạ kép động đất sóng thần vào tháng 03 năm 2011. Những con người ấy đã đứng lên, xây dựng lại những gì đã bị phá huỷ, vượt qua khó khăn mà không có mảy may lấy một nỗi sợ hãi hay hoảng loạn.
Nâng cao và rút ra bài học
Lật ngược vấn đề: Chịu đựng nỗi đau rứt lá để được những nhành mai đẹp là điều đáng quý nhưng trong cuộc sống lại có một số người không muốn chịu nỗi đau ấy mà vẫn muốn đạt thành công. Vì thế, họ không ngừng tìm kiếm con đường ngắn nhất, nhanh nhất, dễ dàng nhất và đơn giản nhất để có thể gần hơn với ngọn núi chiến thắng: nhờ người đi thi hộ, thuê người viết luận văn tốt nghiệp cho mình, đút lót để được ngồi vào vị trí mà vốn dĩ mình không đủ khả năng để đạt được hay không ngần ngại ăn cắp ý tưởng của người khác… Nhưng tôi chắc chắn một điều rằng, có thể họ sẽ đến được với điều họ muốn nhanh hơn người khác, có thể nhành mai của họ sẽ nở trước bao người nhưng nhành mai ấy sẽ chẳng được bao lâu đâu. Bởi họ không biết được rằng thành quả bản thân mình có phải là những nỗi đau, những giọt nước mắt, những vấp ngã, cố gắng… Ông cha ta có câu: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức.”, nếu không có quá trình rèn luyện bền bỉ bản thân qua những khó khăn, thử thách thì khó mà có được thành công thực sự.
Một nhành mai đẹp, ấy không chỉ là kết quả của những nỗi đau rứt lá mà còn là kết quả của sự cho đi. Cuộc sống của chúng ta cũng vậy. Cây gửi tặng đất những chiếc lá của mình, đất gửi tặng lại cây những đoá hoa tươi thắm. Cho đi và bạn sẽ được nhận lại điều xứng đáng. Có đôi khi bàn tay bạn chìa ra với một người xa lạ, đến một ngày kia, sẽ có một đôi bàn tay khác đưa về phía bạn. Cuộc sống luôn rất công bằng, bạn biết mà.
Dẫn chứng: Câu chuyện về 2 biển hồ ở Palextin tôi đã từng đọc ở một cuốn sách đã khiến tôi phải suy nghĩ. Cùng nhận nước từ dòng sông Jordan, ấy vậy mà nước trong 2 biển hồ lại có sự khác nhau. Một biển hồ có tên gọi là Biển Chết. Đúng như tên gọi của nó chẳng có một sinh vật nào có thể sinh sống được. Nước trong hồ mặn chát, ngay cả con người uống vào cũng bị bệnh. Còn biển hồ còn lại có tên là Galilê thì khác. Nơi đây nước luôn trong xanh mát mẻ, thu hút vô số khách du lịch đến thăm quan, sinh vật dưới nước cũng vô cùng phong phú. Nhờ nguồn nước từ biển hồ này mà cây cối vườn tược ở gần đó đều tươi tốt, phát triển. Nhưng vì sao lại có sự khác biệt lớn đến vậy khi cả hai đều lấy chung 1 nguồn nước? Đó chính là bởi trong khi biển hồ Galilê thì để dòng nước mình nhận được tràn qua các hồ các sông lạch khác thì biển Chết lại giữ khư khư cho riêng bản thân, không hề chia sẻ. Mỗi người chúng ta, nên giống như biển hồ Galilê hơn là giống biển Chết, phải không?
Bài học nhận thức và hành động: Vậy làm thế nào để có thể trở thành những nhành mai tươi tắn như chúng ta vẫn muốn? Đó là phải tự mình rứt đi những “chiếc lá già” của bản thân mình – những khuyết điểm, yếu điểm của bản thân, những gì mà người ta cho là cũ kĩ, lạc hậu. Bỏ đi những thứ ấy để dành chỗ trống, thời gian học tập những điều mới, bổ sung những kinh nghiệm mới cho bản thân mình. Tôi biết điều đó là không dễ dàng gì nhưng nếu không thử và cố gắng thì khi nào chúng ta mới thành công đây?
III, KẾT BÀI
Ví dụ: Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, đừng bao giờ bỏ cuộc nếu bạn gặp thất bại ngay lần đầu tiên. Hãy luôn tin vào bản thân mình, cố gắng và tiếp tục tìm ra cái sai ở lần vấp ngã để khắc phục, bạn sẽ làm được điều ý nghĩa trong cuộc đời mình sớm thôi.
